پاپیلومای دهانی مارماهی
پاپیلومای دهانی مارماهی
این بیماری ویروسی از مارماهیان اروپا ( آلمان ، انگلیس واسکاتلند ، دریای سیاه ، دریای شمال ودریای بالتیک ) گزارش شده است . تحت عناوین پاپیلومای دهانی ، بیماری گل کلم، ویروس (برلین) عامل شبه ارتومیکسوویروس ، EV-1 ، EV-2 و ویروس سنسیشیال مارماهی نیز معروف است .
عامل وهمه گیر شناسی
این بیماری ویروسی از مارماهیان ژاپنی وآمریکایی گزارش نشده است . توسط محققین مختلفی از مارماهیان اروپایی نابالغ که مبتلا به پاپیلوی دهانی بودند ، جدا شده است ودر گذشته به آن بیماری گل کلمی مارماهی می گفتند و ویروس های زیادی از این بیماری ویروسی جدا شده است وساختارهای شبه ویروسی مختلفی در مارماهیان مبتلا دیده می شود ولی اتیولوژی ویروسی بیماری هنوز به اثبات نرسیده است .
در طی تلاش ها جهت جداسازی ویروس از هموژن های بافت توموری یا تمام بدن مارماهی ، یک ویروس در خون مارماهیان مبتلا مشاهده شده وویروس مارماهی برلین نامیده شده ، که اثرات لیز سلولی در سلول های RTG-2 که در حرارت 18 – 16 درجه نگهداری شده بودند ایجاد می کرد . در بررسی با میکروسکوپ الکترونی در سلول های RTG-2 آلوده ، ذرات ویروسی چند وجهی یا تجمعات داخل سلولی متصل به غشاء با قطر حدود 55 نانومتر مشاهده شده است . اکنون ویروس برلین راجزء بیرناویروس ها می دانند امابررسی بامیکروسکوپ الکترونی از بافت های توموری ، این ذرات ویروسی مشاهده نشده است .
ویروس دوم به نام EV-1 نام گذاری شده که از هموژن های بافت تموری واندام های داخلی جدا شده است . هنگامی که این هموژن ها به تیره سلولی FHM و RTG-2 تلقیح می شوند ، کانون های نکروتیک وپیکنوتیک به همراه سنستیوم توده ای در این دو تیره سلولی رشد می کنند . در بررسی با میکروسکوپ الکترونی در این دو تیره سلولی ، در تجمعات سیتوپلاسمی یک ویروس بیست وجهی کوچک را نشان می دهند .
هنگامی که باقی مانده بافت هموژن فریز شده مربوط به EV-1 چند سال بعد مورد آزمایش مجدد قرار گرفت ، ویروسی متفاوت از EV-1 جدا شد . این ویروس را EV-2 نام گذاشتند ، که ویروس فوق در تیره سلولی FHM تکثیر یافته ولی در تیره سلولی RTG-2 وBB تکثیر نمی یابد ومحدوده دمای تکثیر ویروس 25 – 10 درجه سانتی گراد است . در دمای 15 درجه توده های پیکنوتیک سلولی ، سنستیوم ولیز سلولی مشاهده می شود . در بررسی با میکروسکوپ الکترونی ذراتی به قطر 140 – 90 نانومتر مشاهده شده ، که بر پایه خصوصیات بیوشیمیایی وبیولوژیکی دریافتند که ویروس EV-2 شبیه ارتومیکسو ویروس ها می باشد . تلاش های فراوان برای انتقال تومور با استفاده از ویروس رشد یافته در کشت سلولی موفق نبوده است . همین طور تلاش جهت ایجاد تومور به وسیله کاشت تومور یا تزریق هموژن های تومور یا خون مارماهیان مبتلا نیز موفقیت آمیز نبوده است . پاپیلوی دهانی را می توان از طریق تماس با مواد شیمیایی مختلف در ماهیان ایجاد کرد . تزاید بافت پوششی در مارماهیان شیشه ای ومارماهیان نابالغ که در معرض فلوراید سدیم یا منویدواستات سدیم قرار گرفته اند ، پیشرفت می کند . عوامل محیطی به طور قابل توجهی رشد پاپیلومای دهانی را تحت تاثیر قرار می دهد ، تومور در حرارت های 22 – 15 درجه سریعا پیشرفت می کند ودر دمای 8 – 5 درجه وبالای 22 درجه رشد کاهش می یابد . شیوع واندازه تومور در فصل پاییز ، زمستان وبهار کم بوده ولی در فصل تابستان زیاد می شود . تغییرات شدید حرارتی ، میزان شوری ، اکسیژن وآلوده کننده ها ممکن است استرس فیزیولوژیک را افزایش دهند واین عوامل موجب رشد سریع تر تومورها گردند .
علائم بالینی وضایعات
در ماهیان مبتلا به پاپیلومای دهانی ، نواحی تزاید سلولی بافت پوششی به صورت منفرد یا چند تایی که اصولا در اطراف دهان وسر است دیده می شود . در برخی از مناطق اروپا بیش از 40% مارماهیانی که صید می شوند به این بیماری مبتلا می باشند . مطالعات نشان داده که شیوع تومور درمارماهیان به طول 35 – 15 سانتی متر بیشتر است . مناطق رشد یافته در مراحل اولیه رشد ونموغیر مشخص هستند ولی می توانند در طی چند هفته به حجم صدها میلی متر مکعب برسند . مناطق دیگر که از حالت گرد تا بیضی دیده می شوند ، دارای بافت ندولی وموجدار بوده ومحتویات آن ها اسفنجی سخت یا نرم می باشند . پیگمانتاسیون پوست بسته به میزان عروق ناحیه خاکستری مایل به قرمز روشن تا خاکستری متمایل به آبی دیده می شود . پاپیلوما می تواند مسیر غذا خوردن را مسدود کرده وممکن است ماهیان مبتلا لاغر شوند ، در صورت کند شدن پاپیلوما معمولا در ناحیه زخم شدیدی به وجود می آید .
تغییرات آسیب شناسی شامل درگیری بافت پوششی است ، این تومور به ندرت به بافت های اطراف متاستاز میدهد . اپیدرم نرمال شامل بافت پایه ، موکوس وسلول های مکعبی است که به خوبی از هم متمایز می شوند ، توموررشد یافته شامل سلول های بافت پوششی تمایز یافته که از لایه بازل (پایه) منشا می گیرند ، سپس سلول های تومور جایگزین ساختار طبیعی بافت پوششی می گردند . سلول های موکوسی ومکعبی به ندرت در تومور یافت می شوند ، فضای بین سلولی گسترده شده ، ارتباط بین سلولی کاهش یافته است . سلول های توموری ستاره ای تا بیضی شکل بوده ودارای میتوکندری فراوان وهسته نامنظم ومتورم می باشند . تومور های تخریب شده ویا تحلیل رفته نفوذ لنفوسیتی را به منطقه نشان می دهند .
تشخیص
تشخیص احتمالی بر اساس مشاهده پاپیلوم های دهانی ، گونه ، سن ماهی ومنطقه جغرافیایی می باشد . روش های جدا سازی ویروس در تشخیص این بیماری متداول نیست .
درمان وکنترل
به علت این که مارماهیان از آب های آزاد صید می شوند درمان عملی ممکن نیست ولی اگر چنان چه مارماهیان آلوده را در محیط شور نگهداری کنیم ضایعات تحلیل می روند . ترکیبات کنین سولفات (60 – 15 میلی گرم در لیتر) موجب تمایز سلولی وکاهش اندازه تومور می گردد . همین طور کنترل عملی در محیط طبیعی برای مارماهیان وحشی گزارش نشده است .